قدم اول: خلاصه طرح را بنویسید
درست است که خلاصه یا چکیده همیشه اول هر کتاب یا طرحی نوشته می‌شود، اما شما باید آن را آخر کار بنویسید! چرا که قبل از نوشتن طرح کلی نمی‌دانید نکات مهم و کلیدی که باید در قسمت خلاصه به آنها اشاره کنید، کدامند. پس در واقع نوشتن چکیده آخرین قدم است اما در ابتدای بیزینس پلن ظاهر می‌شود.
خلاصه یا چکیده طرح چیست؟خلاصه طرح در واقع تمام اطلاعات ضروری در مورد کسب‌وکار را به صورت فشرده و کوتاه بازگو می‌کند. خلاصه طرح معمولا یک صفحه یا کمتر است. به طور کلی، خلاصه طرح یک نمای کلی از کسب‌وکار است.
چطور خلاصه بنویسیم؟توصیه می‌کنیم برای خلاصه‌نویسی یک چارچوب ساده و جذاب داشته باشید. می‌توانید چارچوب را با جواب دادن به این سوال‌ها پیدا کنید:
- مشتریان هدف چه کسانی هستند؟
- محصول ما چطور قرار است مشکلات مشتری‌ها را حل کند؟
- نسبت به رقبا چه برتری‌هایی داریم؟
قدم دوم: شرح کسب‌وکار را بنویسید
- بیانیه ماموریت کسب‌وکار
- تاریخچه
- اهداف
بیانیه ماموریت چیست؟
- الهام‌بخش باشد. یعنی باید طوری بیانیه خود را بنویسید که دیگران به عقاید و دیدگاه شما ایمان بیاورند.
- احساسی و جذاب باشد. یک بیانیه احساسی دیگران را ترغیب می‌کند تا به شما گوش دهند و ابعاد کسب‌وکار شما را بهتر درک کنند.
تاریخچه شرکت را چطور باید بنویسید؟
- تاریخ تاسیس
- نقاط عطف اصلی شرکت
- مکان
- تعداد کارکنان
- نقش‌ها و وظایف
- محصولات یا خدمات شاخص
چرا نوشتن اهداف تجاری مهم است؟
- خاص هستند
- قابل اندازه‌گیری هستند
- قابل دست‌یابی هستند
- واقع‌بینانه تعیین می‌شوند
- زمان‌بندی شده هستند
وقتی اهداف به وضوح مشخص نشده باشند، برای کارمندان و اعضای تیم سخت است که بتوانند در یک جهت مشخص کار کنند. از آن بدتر این که سرمایه‌گذاران هم حاضر نیستند سرمایه خود را بدون دانستن مسیر مشخص در اختیار شما قرار دهند.
قدم سوم: تحقیقات و پتانسیل بازار را ارائه کنید
گام بعدی این است که مشتری‌های بالقوه و ایده‌آل خود و اندازه واقعی بازار را مشخص کنید. بنابراین در این مرحله اطلاعات جمعیت‌شناسی مرتبط با بازار هدف را ارائه کنید:
- محل
- درآمد
- سن
- جنسیت
- تحصیلات
- شغل
- سرگرمی‌ها
قدم چهارم: تجزیه و تحلیل رقابتی انجام دهید
تحقیقات رقابتی با شناسایی سایر شرکت‌هایی که قصد دارید به بازار آنها ورود کنید، شروع می‌شود. برای شناسایی و یادگیری سازوکار هرکدام از شرکت‌های رقیب باید زمان زیادی اختصاص دهید. اما باور کنید که ارزشش را دارد.
قدم پنجم: محصول یا خدمات خود را شرح دهید
در این بخش از بیزینس پلن باید مزایا، فرآیند تولید و چرخه عمر محصولات یا خدمات خود را توضیح دهید. همچنین باید توضیح دهید که چطور کسب‌وکار شما قرار است بهتر از رقبایتان محصولات/خدمات خود را ارائه دهد.
برای توضیح قسمت مزایای محصول/خدمات می توانید روی این موارد تمرکز کنید:
- ویژگی‌های منحصر به فرد محصول/خدمات
- تبدیل ویژگی‌ها به مزایا
- بازده احساسی و عملی مشتری‌ها
- حقوق مالکیت فکری یا ثبت اختراع پروژه
- در قسمت فرآیند تولید توضیح دهید که چطور می‌خواهید محصولات/خدمات جدید تولید کنید. منابع اولیه یا اجزای سازنده قرار است از کجا تامین شود. همچنین درباره کنترل و تضمین کیفیت توضیح دهید. در این قسمت کل زنجیره تامین، عملیات اجرایی مثل حسابداری را هم ارائه کنید.
- در قسمت چرخه عمر محصول جزئیات هر مرحله مثل معرفی به بازار، رشد، بلوغ و کاهش را توضیح دهید.
قدم ششم: استراتژی‌های بازاریابی و فروشتان را توضیح دهید
طراحی و تدوین استراتژی‌های بازاریابی و فروش آنقدر مهم هستند که یا باعث رشد انفجاری شرکت شما می‌شوند یا به طور کلی آن را نابود می‌کنند.
- ارزش پیشنهادی (گزاره ارزش)
- بازار هدف ایده‌آل
- تقسیم‌بندی بازار و مشتریان
- طرح پیشنهادی برای جذب مشتری و رشد کسب‌وکار
- استراتژی‌های حفظ مشتری مثل برنامه‌های وفاداری مشتری
- معرفی کانال‌های تبلیغاتی مثل گوگل، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات محیطی و …
قدم هفتم: اطلاعات مالی کسب‌وکارتان را ارائه کنید
اگر تازه شروع به کار کرده‌اید احتمالا هنوز صورت حساب‌های مالی کاملی ندارید. با این حال باز هم باید برنامه بودجه را در بیزینس پلن کسب‌وکار خود بیاورید. بنابراین اگر به دنبال سرمایه‌گذار هستید در نوشتن بیزینس پلن نمونه حتما این موارد را در نظر بگیرید:
- میزان درآمد جاری
- صورت سود و زیان
- صورت حساب‌های جاری
- ترازنامه‌ها
در این بخش می‌توانید اعداد دیگری را هم ذکر کنید:
- چه مقدار از درآمد خود را به عنوان درآمد خالص در نظر می‌گیرید
- نسبت نقدینگی شما به توانایی بازپرداخت بدهی‌ها چقدر است.
قدم هشتم: فرهنگ سازمانی و مدیریتی خود را توصیف کنید
در مرحله بعدی طرح کسب‌وکار باید بتوانید اعضای تیم خود را به خوبی توصیف کنید. باید دلایل محکمی ارائه کنید که چرا تیم شما یک تیم قدرتمند است. باید توضیح دهید که هریک از اعضای تیم چطور می‌تواند برای رسیدن به هدف‌های پیش‌بینی شده کمک کند. این بخش از بیزینس پلن باید ستاره‌های تیم و مدیریت شما را به نمایش بگذارد. از طرف دیگر این بخش از طرح باید شامل این موارد هم باشد:
- نیروهایی که قرار است جذب کنید
- هزینه استخدام کارشناسان در بخش‌های مختلف
قدم نهم: درخواست بودجه خود را توضیح دهید
قدم دهم: قسمت ضمیمه اسناد و مدارک رسمی را تنظیم کنید
آخرین بخش کار مربوط به ارائه مدارک و اسناد است. در این قسمت باید هرچیزی که مخاطبان برای تکمیل اطلاعات خود نیاز دارند بیاورید. به عنوان مثال این موارد را در قسمت ضمیمه بیزینس پلن ارائه کنید:
- مدارکی که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بررسی‌های لازم را انجام دهند
- مجوزهای قانونی و حرفه‌ای مربوط به کسب‌وکار
- گواهی‌های ثبت اختراع
- شماره سریال‌های شناسایی مربوط به انجمن‌ها یا نهادهای قانونی
- قراردادهای مشتری‌ها و سفارشات
چند نکته اضافی اما مهم برای نوشتن بیزینس پلن
- تا آنجایی که می‌توانید طرح‌تان را ساده، روان و خلاصه بنویسید
- برای طراحی و آراستگی صفحات هم زمان بگذارید
- بخش‌های مختلف را از هم جدا کنید تا پیدا کردن هر بخش راحت‌تر باشد
- یک فهرست طراحی کنید تا اطلاعات همه بخش‌ها در ابتدای طرح مشخص باشد
- اشتباهات تایپی و نگارشی را برطرف کنید
- برای طراحی جلد و صفحات مختلف هم زمان بگذارید
- پرینت یا چاپ بیزینس پلن خود را با کیفیت بالا انجام دهید