هوش کلامی به توانایی فرد در استفاده از کلمات و بیان سایر مفاهیم و افکار مختلف از طریق آن‌ها به روش‌های شفاهی یا نوشتاری گفته می‌شود. این موضوع به مفهوم یکی از ۸ نوع هوشی اشاره دارد که توسط هوارد گاردنر (Howard Gardner) تعریف شده است. تعریف دقیق گاردنر از هوش کلامی این است: «هوش کلامی حساسیت به معنای کلمات، ترتیب آن‌ها، صداها، ریتم‌ها، عطف‌ها، کارکردهای مختلف زبان، واج شناسی، ترکیب کلمات و کاربرد شناسی است.»
ویژگی‌های این نوع هوش
افرادی که دارای هوش کلامی برجسته هستند، از توانایی بالایی در استفاده از کلمات برای بیان آنچه در ذهن خود دارند، برخوردار هستند. همچنین آن‌ها روان صحبت می‌کنند و دیگران را به خوبی درک می‌نمایند.
برخی از ویژگی‌های افراد دارای هوش کلامی بالا شامل موارد زیر است
- ارتباطات خوبی دارند؛
- از خواندن و نوشتن لذت می‌برند؛
- توانایی خوبی در املای کلمات، تشخیص سریع اشتباهاتی از این نوع و ناهماهنگی‌های دستورزبان دارند؛
- دایره لغات گسترده‌ای دارند و در ترکیب کلمات با یکدیگر برای ساخت کلمه‌ای جدید خوب عمل می‌کنند. افراد دارای هوش کلامی بالا دوست دارند از کلمات متنوع و غیرمعمول استفاده کنند و حتی کلمات جدید خود را اختراع کنند؛
- آن‌ها می‌دانند چگونه گوش کنند و به طور ویژه، توانایی توجه به الگوهای کلامی دیگران را دارند؛ زیرا به بیان کلامی اطرافیان حساس هستند؛
- برای کلمات، معنی و مشتقات آن‌ها اولویت قائل می‌شوند؛
- در بازی‌های کلمات و قافیه سازی خوب عمل می‌کنند؛
- افراد دارای هوش کلامی بالا به دلیل توانایی‌شان در سخنوری از ظرفیت بالایی برای اقناع دیگران برخوردار هستند؛
- افرادی منظم و قاعده‌مند هستند و به همین دلیل مهارت خوبی برای ابراز خوشان دارند؛
- توانایی بالایی در انتخاب کلمات با هدف ایجاد لحن عاطفی مطلوب دارند. به عنوان مثال، نحوه نوشتن نامه، شعر، داستان یا گزارش در چنین افرادی کاملا متفاوت است.
مزایای هوش کلامی
مزایای زیادی در ارتباط با هوش کلامی وجود دارد که اولین و مهم‌ترین آن‌ها توانایی فرد برای برقراری ارتباط است. در واقع، این توانایی به فرد کمک می‌کند تا با افراد اطراف خود ارتباط بهتری برقرار کند. هوش کلامی توانایی یادگیری کلامی را به عنوان ابزاری مفید برای فرد تقویت می‌کند.
- کمک به یادگیری چیزهای جدید: هنگامی که زبان جدیدی یاد می‌گیرید، تمایل به یادگیری آواشناسی (چگونگی تشکیل کلمات زبان) دارید، سپس ترکیب کلمات (نحوه تشکیل جمله) را یاد می‌گیرید و سپس معنای کلمات (درک مفهوم کلمات و علت استفاده از آن‌ها) را یاد می‌گیرید. این بدان معناست که هر روز چیز جدیدی برای یادگیری خواهید داشت که یکی از ابزارهای فعال و سالم نگاه داشتن مغزتان به شمار می‌رود؛
- بهبود مهارت‌های ارتباطی: یادگیری زبان جدید مهارت‌های ارتباطی فرد را بهبود می‌بخشد که این موضوع در توسعه مهارت های بین فردی و مهارت‌های گفتاری در میان عموم مردم مفید است؛
- بهبود مهارت‌های انتقادی و تحلیلی: وقتی زبان‌های مختلف را یاد می‌گیرید، شباهت‌ها و تفاوت‌ها را می‌توانید در استفاده دستوری کلمات مشاهده کنید. این به معنای تقویت مهارت‌های تحلیلی‌تان است که در مشاغلی مانند پزشکی قانونی، وکالت، فرهنگ‌نویسی، منابع انسانی، تدریس، سردبیری مجله و غیره مفید خواهد بود؛
- نوآوری: مهارت‌های خود را در هوش کلامی تقویت کنید تا از مزایای ذکر شده بهره‌مند شوید.
نکات مطالعه‌ای برای افراد دارای هوش زبانی خوب
- از هر موضوعی که مطالعه می‌کنید، خلاصه‌ی کوتاهی بنویسید؛
- کلمات کلیدی یا مفاهیم مهم را در متون خود هایلایت کنید یا دورشان خط کنید؛
- مباحث مهم یا پیچیده را برای خود بخوانید و صدایتان را ضبط کنید و سپس چندین بار به آن گوش دهید؛
- برای به خاطر سپردن کلمات ضروری درباره‌ی موضوعی خاص از ساختن شعر استفاده کنید، از کنار هم قرار دادن حروف اول آن کلمات، جمله‌ای بسازید که به خاطر سپاری آن ساده باشد؛
- سعی کنید با شخصی صحبت کنید یا برای او موضوع مطالعه‌ی خود را توضیح دهید؛
- درس‌های خود را حفظ کنید و سپس سعی کنید آن‌ها را با صدای بلند بخوانید؛ طوری که انگار در مورد آن ارائه می‌دهید.
فعالیت‌هایی برای تقویت این نوع هوش
- هر روز یک کلمه جدید یاد بگیرید و سعی کنید آن را به دایره لغات روزانه خود اضافه کنید؛
- همیشه دفترچه‌ای به همراهتان داشته باشید تا وقتی به داستان، جوک یا شعری فکر می‌کنید، آن‌ها را یادداشت کنید؛
- وبلاگ شخصی خود را راه‌اندازی کنید و آن را به موضوع موردعلاقه‌ی خود اختصاص دهید؛
- سعی کنید هر زمان که صحبت می‌کنید، نظرات خود را مرتب و واضح بیان کنید؛
- تمرین گوش دادن به دیگران با توجه کامل را انجام دهید، چرا که مهارت گوش دادن فعال چیزی است که به مرور زمان از دست می‌رود.
- بازی‌هایی برای تقویت حافظه انجام دهید یا بازی‌هایی که در آن‌ها کلمات مختلفی استفاده می‌شوند. مانند جدول کلمات متقاطع، آناگرام، بازی پازل حروف و غیره؛
- صدای خودتان را ضبط کنید و سپس به نتیجه گوش دهید. در ادامه مشخص کنید که چه چیزی را می‌توانید در گفتار خود بهبود ببخشید؛
- به طور منظم به کتابخانه بروید و کتاب مورد علاقه خود را تهیه کنید. هفته‌ای یک کتاب می‌توانید بخوانید و از کتاب‌هایی شروع کنید که برایتان خوشایندتر هستند؛
- اگر در حین خواندن متنی با کلماتی ناآشنا مواجه شدید یا معنای آن‌ها را نمی‌دانستید، آن‌ها را یادداشت برداری کنید و به دنبال معنی‌شان بگردید. اینترنت برای آگاهی از معنای کلمات می‌تواند کمک بزرگی برایتان باشد؛
- برای تقویت هوش کلامی خود می‌توانید کتاب‌های صوتی مختلفی را قرض بگیرید یا بخرید تا بتوانید در حین راه رفتن در خیابان یا در اوقات فراغت خود به آن‌ها گوش دهید؛
- از ویدئوها و مقالات اینترنتی در مورد نکات صحبت کردن در جمع، مذاکره، برقراری ارتباط قاطعانه‌تر و غیره استفاده کنید.
خلاصه
افرادی که هوش کلامی بالایی دارند، معمولا در زندگی فردی و اجتماعی خود موفق‌تر عمل می‌کنند. افزایش هوش کلامی با تکرار و تمرین روش‌های خاصی که در این مطلب به آن‌ها اشاره شد، امکان پذیر است. در این نوشته به طور کامل و مفصل توضیح دادیم هوش کلامی یا زبانی چیست و روش‌های افزایش هوش کلامی را مرور کردیم.